LIDJA ZAMENHOF

Lidja Zamenhof

La homo, kies memoron ni hodiaŭ omaĝas, estis la plej juna el la tri idoj de Gesinjoroj Ludoviko kaj Klara Zamenhof. La plej aĝa estis Adamo, naskita en 1888, kaj post Adamo, en 1892, naskiĝis Sofia.

Ĉiuj inde sekvis la idealojn de la patro, sed Lidja aparte distingiĝis per fervora, fekunda poresperanta aktiveco, malgraŭ sia mallonga, nur 38-jara vivo.

Ŝi venis en la mondon en Varsovio, Pollando, la 29-an de Januaro 1904, kiam Esperanto ankoraŭ adoleskis en sia 17-jara ekzistado kaj estis baldaŭ enironta novan fazon de kreskado, inaŭgurotan de la Universalaj Kongresoj.

La unuan instigon al serioza lernado de Esperanto Lidja ricevis ĝuste dum la familiaj preparoj por partopreno en la 9-a Kongreso okazonta en Berno en la jaro 1913. Ŝi tiam aĝis 9 jarojn kaj ŝiaj scioj pri Esperanto limiĝis al la signifo de la vorto "ĉokolado" kaj uzado de la esprimo "bonan nokton". La patrino Klara minacas ŝin per restado en Varsovio, do per nepartopreno en la Kongreso, se ŝi ne sufiĉe lernos la lingvon. Ŝi mirinde progresis dum sessemajna lernado, kaj en tiu proza okazaĵo certe sidas la bazo de estonta, plej fruktodona poresperanta laborado, al kiu tiu nobla animo sin dediĉis dum sia tuta vivo.

Inter 1913 kaj 1920, ŝi faris siajn unuagradajn kaj duagradajn studojn. En 1921 ŝi eniris la Juran Fakultaton de la Universitato en Varsovio, kaj en 1925, post sukcesa plenumo de ĉiuj ekzamenoj, ŝi ricevas la titolon de magistrino pri Juro.

Ŝi do estis la unua juristino en la Zamenhofa Familio. Zamenhof kaj liaj fratoj Leono, Henriko kaj Aleksandro, krom ankaŭ la gefiloj Adamo kaj Sofia kaj bofilino Wanda estis ĉiuj kuracistoj. Alia frato, Felikso, magistriĝis pri Farmakologio.

Dum ne multaj jaroj, laŭ koncerna leĝaro en Pollando, Lidja praktikis Juron ĉe advokato, sed ŝi ne havis alvokiĝon al jurista kariero. Ŝi preferis dediĉi sian vivon, siajn fortojn, intelektajn kaj moralajn, al Esperanto kaj ties idealoj.

Ekde la jaro 1924, pli nete ekkonturiĝis ŝia fekunda agado por disvastigo de Esperanto. Dum la Viena Kongreso, en tiu jaro, ŝi komencis aktivecojn en Internacia Studenta Esperanto-Asocio, sed ŝi jam ankaŭ aktivis kiel estraranino de Esperanta Rondo "Konkordo", en Varsovio.

Ŝia brila kariero vere difiniĝis post diplomiĝo kiel Cseh-metoda instruistino en 1930. De tiam, ĝis la limoj starigitaj de ŝia terura sorto, ŝi vojaĝadis al diversaj eŭropaj landoj, krom ankaŭ al Usono, por gvidi kursojn, fari prelegojn, partopreni kongresojn, solenaĵojn, inaŭgurojn k.s.

Alia flanko de ŝia vigla agemo montriĝis en literaturo, ĉefe en tradukoj el la pola en Esperanton: menciindas noveloj de Boleslaw Prus kaj de Henrik Sienkiewicz, kaj en 1933 ŝi esperantigis la monumentan verkon Quo Vadis?, de Sienkiewicz.

Plej forta, distingiĝa trajto de ŝia nobla karaktero certe estis maltima konfeso, eĉ se nur per silenta esprimo, de siaj sentoj, de sia juĝo pri la aferoj, kaj se temis pri ideoj, ŝi nepre transiradis el intima konfeso al senkaŝa praktiko. Ĉirilate ŝi ankaŭ klare sekvis la paŝojn de sia patro.